Hepatitis C is een virale infectie veroorzaakt door het Hepatitis C-virus (HCV), dat voornamelijk de lever aantast. Het virus behoort tot de familie van flavivirussen en bestaat uit verschillende genotypes, waarbij genotype 1 en 3 het meest voorkomen in Nederland. HCV verspreidt zich hoofdzakelijk via contact met besmet bloed.
Het virus veroorzaakt ontstekingen in de lever, wat kan leiden tot leverschade, fibrose en in ernstige gevallen cirrose of leverkanker. Acute hepatitis C ontwikkelt zich binnen zes maanden na infectie, terwijl chronische hepatitis C ontstaat wanneer het lichaam het virus niet binnen deze periode kan elimineren. Ongeveer 75-85% van de acute infecties wordt chronisch.
In Nederland leven naar schatting 25.000 tot 35.000 mensen met chronische hepatitis C. De prevalentie is hoger onder bepaalde risicogroepen, waaronder mensen die intraveneus drugs gebruiken, personen met HIV, en individuen die vóór 1992 bloedtransfusies hebben ontvangen. Andere transmissiewegen omvatten onveilige medische procedures, niet-gesteriliseerde tatoeage- of piercingapparatuur, en in zeldzame gevallen seksueel contact.
Vroege symptomen van HCV-infectie zijn vaak mild en niet-specifiek, waardoor veel mensen zich niet bewust zijn van hun infectie. Acute hepatitis C kan gepaard gaan met vermoeidheid, buikpijn, misselijkheid, en soms geelzucht. Deze symptomen treden meestal 2-12 weken na infectie op.
Chronische hepatitis C verloopt vaak asymptomatisch gedurende jaren of zelfs decennia. Wanneer symptomen zich wel ontwikkelen, kunnen deze bestaan uit:
In Nederland zijn verschillende diagnostische tests beschikbaar, waaronder HCV-antilichaamnamen en PCR-tests voor virale RNA-detectie. Raadpleeg een arts bij vermoeden van blootstelling aan het virus, symptomen van leverziekte, of als u tot een risicogroep behoort. Vroege diagnose is cruciaal voor effectieve behandeling.
De behandeling van hepatitis C is de afgelopen jaren revolutionair veranderd door de ontwikkeling van Direct Acting Antivirals (DAA's). Deze moderne medicijnen richten zich rechtstreeks op het hepatitis C-virus en hebben genezingspercentages van meer dan 95%. DAA-therapieën zijn veel effectiever en hebben minder bijwerkingen dan de vroegere behandelingen met interferon.
In Nederland zijn verschillende hoogeffectieve DAA-combinaties beschikbaar via de apotheek op recept van een specialist:
De meeste patiënten kunnen binnen 8 tot 12 weken volledig genezen worden. De keuze van medicatie en behandelingsduur hangt af van het HCV-genotype, de mate van leverziekte en eerdere behandelingen. Regelmatige controles zijn essentieel voor het monitoren van de effectiviteit.
Hoewel DAA's over het algemeen goed verdragen worden, kunnen bijwerkingen zoals vermoeidheid, hoofdpijn en misselijkheid optreden. Patiënten met ernstige nierziekte of bepaalde hartproblemen vereisen extra voorzichtigheid. Overleg altijd met uw arts over bestaande aandoeningen.
HCV-medicijnen kunnen interacties hebben met andere geneesmiddelen, waaronder bepaalde maagzuurremmers, antistollingsmiddelen en hartmedicijnen. Informeer uw arts en apotheker altijd over alle medicijnen, supplementen en kruidentherapieën die u gebruikt.
Hepatitis C wordt voornamelijk overgedragen via bloed-op-bloed contact. Belangrijke preventiemaatregelen omvatten het niet delen van persoonlijke items zoals tandenborstels, scheermesjes of nagelknipper. Bij tatoeages en piercings, kies altijd voor gecertificeerde professionals die steriele apparatuur gebruiken. Gebruik bij drugsgebruik nooit gedeelde naalden of andere injectiematerialen.
Tijdens de HCV-behandeling is het belangrijk om een gezonde levensstijl aan te houden. Zorg voor voldoende rust, eet regelmatig en gevarieerd, en drink veel water. Vermijd zware fysieke inspanning als u vermoeidheid ervaart. Neem medicijnen op de voorgeschreven tijden in en sla geen doses over.
Een leverondersteunend dieet bevat veel groenten, fruit, volkoren producten en magere eiwitten. Beperk verzadigde vetten, geraffineerde suikers en zout. Voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten zoals bessen, groene thee en bladgroenten ondersteunen de leverfunctie tijdens en na de behandeling.
Alcohol en recreatieve drugs belasten de lever extra en kunnen de effectiviteit van HCV-behandeling verminderen. Complete abstinentie van alcohol wordt sterk aanbevolen tijdens de behandelperiode. Ook na genezing is matig alcoholgebruik belangrijk voor optimale levergezondheid.
Patiënten met hepatitis C wordt aangeraden zich te laten vaccineren tegen hepatitis A en B. Co-infectie met deze virussen kan leiden tot ernstigere leverziekte. De vaccinaties zijn gratis verkrijgbaar bij de GGD en worden aanbevolen door Nederlandse richtlijnen voor HCV-patiënten.
In Nederland worden hepatitis C-behandelingen volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Alle moderne DAA-medicijnen (Direct Acting Antivirals) staan op de GVS-lijst en zijn beschikbaar zonder eigen bijdrage voor patiënten. De Nederlandse overheid heeft geïnvesteerd in toegankelijke zorg voor alle hepatitis C-patiënten.
Voor vergoeding is een diagnose door een specialist vereist, evenals het doorlopen van het juiste zorgtraject. De huisarts speelt een belangrijke rol in de verwijzing naar gespecialiseerde zorg. Behandeling vindt plaats in erkende ziekenhuizen of gespecialiseerde klinieken onder begeleiding van een MDL-arts of internist-infectioloog.
Na een succesvolle hepatitis C-behandeling blijft monitoring essentieel. Patiënten ondergaan regelmatige controles om de duurzame virologische respons (SVR) te bevestigen en mogelijke leverschade te beoordelen. De eerste controle vindt plaats 12 weken na behandeling, gevolgd door jaarlijkse check-ups.
Continue zorg omvat verschillende aspecten:
Nederlandse patiëntenorganisaties zoals de Hepatitis C Vereniging Nederland bieden waardevolle ondersteuning. Deze organisaties verzorgen voorlichting, ervaringsuitwisseling en belangenbehartiging. Herinfectie voorkoming blijft cruciaal, vooral voor risicogroepen. Na genezing kunnen patiënten een normaal leven leiden, mits zij regelmatige controles blijven ondergaan en gezonde levensstijlkeuzes maken.
