Roken vormt een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid in Nederland. De gezondheidsrisico's zijn aanzienlijk en omvatten longkanker, hartaandoeningen, COPD, beroertes en talloze andere aandoeningen. Rokers hebben een drie keer hogere kans op hartinfarcten en een tienvoudig verhoogd risico op longkanker.
De voordelen van stoppen met roken zijn echter opmerkelijk en beginnen al binnen 20 minuten. Uw longfunctie verbetert binnen enkele weken, de levensverwachting stijgt gemiddeld met 10 jaar, en uw huidconditie wordt zichtbaar beter. Financieel bespaart de gemiddelde roker €2.500 tot €4.000 per jaar bij het stoppen.
Ook uw omgeving profiteert enorm. Passief roken verhoogt het risico op longkanker bij niet-rokers met 25% en veroorzaakt bij kinderen meer luchtweginfecties en astma. In Nederland rookt ongeveer 22% van de volwassen bevolking, wat neerkomt op ruim 3 miljoen mensen die baat hebben bij rookstopbegeleiding.
Er bestaan verschillende bewezen methoden om succesvol te stoppen met roken. De keuze tussen plotseling stoppen of geleidelijk afbouwen hangt af van uw persoonlijke voorkeur en rookpatroon. Onderzoek toont aan dat plotseling stoppen vaak effectiever is.
Uw huisarts en apotheek bieden uitstekende ondersteuning bij het rookstopproces. Apotheken verstrekken nicotinevervangende producten en persoonlijk advies, terwijl huisartsen medicatie kunnen voorschrijven zoals varenicline of bupropion.
Hedendaagse rookstophulp omvat diverse opties:
Combinatietherapieën, waarbij meerdere methoden worden gecombineerd, verhogen de slaagkans aanzienlijk. Het combineren van nicotinevervanging met gedragsondersteuning geeft de beste resultaten, met slaagpercentages tot 25% hoger dan bij enkelvoudige behandeling.
Nicotinevervangende therapie (NVT) is een bewezen effectieve methode om te stoppen met roken. Deze producten helpen ontwenningsverschijnselen te verminderen door het lichaam geleidelijk te laten wennen aan minder nicotine.
Nicotinepleisters bieden 24 uur continue nicotineafgifte en zijn verkrijgbaar in verschillende sterktes: 21mg voor zware rokers (meer dan 20 sigaretten per dag), 14mg voor matige rokers en 7mg voor lichte rokers of als afbouwdosis. De pleister wordt dagelijks op een schone, droge huidplek geplakt.
Nicotinekauwgom werkt snel bij plotselinge rookzin en is verkrijgbaar in verschillende smaken. Zuigtabletten en lozenges bieden discreet gebruik en geleidelijke nicotineafgifte. Voor acute rookzin zijn nicotine-inhalatoren en mondsprays ideaal vanwege hun snelle werking.
Mogelijke bijwerkingen zijn hoofdpijn, misselijkheid of huidirritatie bij pleisters. Zwangere vrouwen en mensen met hart- en vaatziekten moeten eerst hun arts raadplegen.
Voor rokers die moeite hebben met stoppen kunnen receptgeneesmiddelen een waardevolle aanvulling zijn. Deze medicijnen werken anders dan nicotinevervanging en vereisen medisch toezicht.
Varenicline blokkeert nicotinereceptoren in de hersenen, waardoor het plezier van roken vermindert en ontwenningsverschijnselen afnemen. De behandeling duurt 12 weken, beginnend met een lage dosis die geleidelijk wordt opgebouwd. De stopdag valt meestal in de tweede week.
Dit antidepressivum helpt bij rookstop door dopamine- en noradrenalinespiegels te beïnvloeden. Bupropion vermindert trek en ontwenningsverschijnselen. De behandeling start 1-2 weken voor de stopdag.
Receptmedicatie wordt overwogen bij:
Combinatie met nicotinevervanging is soms mogelijk onder medische begeleiding. Bijwerkingen kunnen misselijkheid, slapeloosheid of stemmingswisselingen omvatten. Behandelduur varieert van 7-12 weken, met slaagkansen tot 30% hoger dan placebo.
Wanneer u stopt met roken, kan uw lichaam reageren met verschillende ontwenningsverschijnselen. Dit is een normaal onderdeel van het herstelproces. De meest voorkomende klachten zijn prikkelbaarheid en stemmingswisselingen, concentratieproblemen en moeite met focussen, en een lichte gewichtstoename door veranderde eetlust. Ook kunnen slapeloosheid, hoofdpijn en sterke trek in nicotine optreden. Het is belangrijk te weten dat deze verschijnselen tijdelijk zijn en een teken dat uw lichaam zich aanpast aan het leven zonder nicotine.
De meeste fysieke ontwenningsverschijnselen zijn het sterkst in de eerste 3-7 dagen na het stoppen en nemen geleidelijk af in de daaropvolgende weken. Na ongeveer 2-4 weken zijn de meeste lichamelijke klachten verdwenen. Psychologische aspecten zoals trek in sigaretten kunnen langer aanhouden, maar worden ook minder intens. Binnen 3 maanden ervaart de meeste mensen een aanzienlijke verbetering in hun algehele welzijn.
Wanneer u trek krijgt in een sigaret, probeer de volgende strategieën:
Een terugval betekent niet dat u gefaald heeft. Veel mensen hebben meerdere pogingen nodig voordat ze definitief stoppen met roken. Belangrijk is om niet op te geven en te leren van wat er gebeurd is. Analyseer wat de trigger was voor de terugval en maak een plan hoe u hier in de toekomst mee om kunt gaan. Start zo snel mogelijk opnieuw met uw rookstoppoging en zoek indien nodig extra ondersteuning.
Ontwikkel gezonde manieren om met stress om te gaan, zoals regelmatige lichaamsbeweging, meditatie of yoga. Zorg voor voldoende slaap en een gezond voedingspatroon. Bouw nieuwe routines op die niet geassocieerd zijn met roken. Sport kan niet alleen stress verminderen, maar ook helpen bij het voorkomen van gewichtstoename.
Beloon uzelf voor bereiken van mijlpalen. Bereken hoeveel geld u bespaart door niet te roken en besteed dit aan iets leuks. Houd een dagboek bij van uw vooruitgang en de voordelen die u al ervaart. Zoek steun bij familie en vrienden en overweeg om deel te nemen aan een online of lokale supportgroep.
Uw apotheker is een waardevolle partner in uw rookstopproces. Als medicijnexpert kan hij of zij u helpen bij het kiezen van de meest geschikte rookstophulpmiddelen, rekening houdend met uw persoonlijke situatie, eventuele andere medicijnen die u gebruikt, en mogelijke bijwerkingen. De apotheker kan ook advies geven over de juiste dosering en hoe de producten optimaal te gebruiken.
Veel apotheken bieden regelmatige opvolggesprekken aan tijdens uw rookstoppoging. Hierbij wordt gekeken hoe het gaat, of de gekozen aanpak werkt, en of aanpassingen nodig zijn. Deze persoonlijke begeleiding verhoogt significant uw kansen op succes. De apotheker kan ook bijwerkingen monitoren en waar nodig de behandeling aanpassen.
In de apotheek vindt u verschillende folders en brochures met praktische tips voor het stoppen met roken. Ook zijn er vaak zelftest vragenlijsten beschikbaar om uw nicotineverslaving in te schatten. Veel apotheken hebben informatiehoeken met boeken, DVD's en andere hulpmiddelen die u kunnen ondersteunen tijdens uw rookstopproces.
Wanneer extra ondersteuning nodig is, kan uw apotheker u doorverwijzen naar andere specialisten. Dit kunnen zijn: uw huisarts voor intensievere medische begeleiding, een tabacoloog voor gespecialiseerde rookstopbegeleiding, of een psycholoog bij onderliggende psychische problemen. Ook kan verwezen worden naar longfunctieonderzoek om uw vooruitgang te monitoren.
Veel apotheken organiseren of weten van rookstopspreekuren in de buurt. Er zijn ook groepsprogramma's beschikbaar waar u samen met anderen kunt werken aan het stoppen met roken. Deze programma's bieden niet alleen professionele begeleiding, maar ook de steun van lotgenoten die hetzelfde doormaken.
Informeer bij uw apotheker naar de vergoedingsmogelijkheden voor rookstophulpmiddelen. Sommige zorgverzekeraars vergoeden deze middelen geheel of gedeeltelijk. Ook zijn er vaak speciale regelingen voor bepaalde doelgroepen. Uw apotheker kan u helpen met het aanvragen van vergoedingen en zorgen dat u optimaln gebruik maakt van de beschikbare mogelijkheden.
Voor een persoonlijk en op maat gemaakt rookstopplan kunt u contact opnemen met uw apotheek. Samen wordt er gekeken naar uw rookgewoonten, eerdere stoppogingen, gezondheid en persoonlijke omstandigheden. Op basis hiervan wordt een individueel plan opgesteld met de beste aanpak voor uw situatie. Aarzel niet om een afspraak te maken - de meeste apotheken bieden dit advies kosteloos aan.
